TAHVİL NEDİR

TAHVİL NEDİR?
Türk Ticaret Kanunu’nda; anonim şirketlerin borç para bulmak amacıyla itibari kıymetleri eşit ve ibareleri aynı olmak koşulu ile çıkartılan borç senetleridir. Yani devlet hazinelerinde yer alan veya anonim şirketlerde kendileri için kaynak oluşturabilmek amacıyla, gelecekte elde edilecek gelirlerin teminat gösterilmesi ile çıkartılan senetlerdir. Bunlar genel olarak 1 ile 10 yıl arası değişen vadelerle çıkartılmaktadır.
TAHVİLLERİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
– Tahvilin sahibi, tahvili çıkaran kurumun uzun vadede alacaklısıdır.
– Tahvil sahibi, tahvili çıkaran kuruluşa yabancı sermaye sağlamasından dolayı tahvili çıkarmış olan şirket üzerinde alacağı dışında bir hakka sahip değildir.
– Şirketin brüt karı üzerinden ilk olarak tahvil sahibine ödeme yapılmaktadır. Ve tahvili alacağın temin edilmesinden sonra şirketi çıkaran kuruma ait mal varlığı üzerinde herhangi bir hak talebi söz konusu değildir.
– Tahvil için belirtilen vade kesindir. Ve bu süre sonunda tüm hukuki ilişki sonlanmaktadır.
– Tahvil değeri altında da satılabilmektedir.
Devlet Tahvilleri ve Özel Sektör Tahvilleri; Tahvilleri devlet hazineleri tarafınca çıkartılan Devlet Tahvilleri ve şirketlerce çıkartılan tahviller Özel Sektör Tahvilleri olarak ikiye ayrılır. Devlet tahvillerindeki vade en az 1 yıl; Özel sektör tahvilleri ise en az 2 yıl vadeli olarak çıkartılmaktadır. Devlet tahvilleri özel sektör tahvillerine nazaran daha az risk bulundurmaktadır. Şirketlerin ödenmiş sermayesinden fazla tahvil çıkaramamaktadır.
Devlet Tahvilleri; her zaman paraya çevrilebilme ve ihalelerde kullanılabilmektedir. Faiz ve vade oranları SPK’ya göre belirlenmektedir. Tahvil satışları ile elde edilen para, TC Merkez Bankasında özel bir hesaba yatırılmaktadır. Devlet tahvillerinin faizleri piyasada yer alan diğer tahvillere göre daha yüksektir. Devlet tahvillerinde anapara ve faiz ödenmesi vergi resim ve harçlarından muaf olmaktadır.
Primli Tahviller ve Başa Baş Tahviller; Tahvil üzerinde yazılı bir değere sahip olarak piyasaya çıkartılıyorsa başa baş tahvildir. Ancak yazılı bir değerden daha az bir değere piyasaya çıkartılması ise primli tahvili oluşturur.
Hamiline ve Nama Yazılı Tahviller; kıymetli evrak üzerinde sahibinin ismi belirtiliyorsa bu nama yazılı, isim belirtilmiyor ve elinde bulunduran kişinin alacak hakkına sahip olduğu tahviller ise hamiline tahvillerdir.
İkramiyeli Tahviller; Daha çok tahvil satışı yapabilmek amacıyla tahvil sahibine ek menfaat sağlayan tahvillerdir. Ancak bu tür tahviller ülkemizde kullanılmamaktadır.
Garantili Tahviller ve Garantisiz Tahviller; Satışı arttırmak amacıyla tahvile bir banka veya şirket garantisi veriliyorsa garantili tahvil olmaktadır. Ancak tahvil normal şekilde çıkartıldığında garantisiz tahvil olmaktadır. Garantili tahvillerde daha az risk mevcuttur.
Paraya Çevrilme Kolaylığı Olan Tahviller; Tahvil üzerinde yer alan vadenin sonunun beklenilmeksizin istenildiği zaman paraya çevrilebilen tahvillere paraya çevrilme kolaylığı olan tahviller denilmektedir.
Sabit Faizli ve Değişken Faizli Tahviller; Tahvile ait faizler piyasada tahvile olan talebe göre değişiyorsa değişken faizli tahvil olmaktadır. Ancak 3 ay, 6 ay ve 1 yıllık dönemlerde uygulanan ve faiz getirisi sabit olan tahviller ise sabit faizli tahvillerdir.
İndeksli Tahviller; Altın ya da döviz kurunun artış yüzdesine göre tahvilin anaparasının artırılarak sahibine ödenmesi ile indeksli tahviller oluşur. Tahvilin çıkarıldığı gün ve vade günü arasında kalan süreler için artış yüzdesi hesaplanmaktadır.
TAHVİLLERDE DEĞER VE FİYAT
Nominal Değer; İtibari değer de denilmektedir. Tahvilin üzerinde yazan değerdir. Vade bitiminde tahvil sahibine verilecek anapara miktarıdır.
İhraç Değeri; Şirket tarafından satışa çıkarıldıktan sonra tahvile olan talebe göre belirlenen satış bedelidir. Ve genel olarak nominal değerin altında olmaktadır.
Piyasa Değeri; tahvilin piyasadaki işlem değerini oluşturmaktadır.
TAHVİL ŞEKLİ NEDİR?
TTK’da yer alan şekil şartlarına göre bir tahvilin sahip olması gereken şartlar bulunmaktadır. Şirket unvanı, şirketin konusu, şirketin merkezi, şirketin süresi, ticaret sicil numarası, esas sermaye miktarı, ana sözleşme tarihi, tasdik edilen en son bilançoya göre şirketin durumu, önceden çıkarılan ve yeni çıkacak olan tahvillerin nominal değerleri, itfa şekli, faiz oran ve vadesi, tahvil çıkarmaya ilişkin genel kurul kararının tescil ve ilan tarihi, şirket menkul ve gayrimenkullerinin herhangi bir nedenle rehin ya da teminat olarak gösterilip gösterilmediği ve şirketi temsile yetkisi olan en az iki adet imza yer alması gerekmektedir.
TAHVİL VE HİSSE SENEDİ ARASINDAKİ FARKLAR
Hisse senetleri senet sahibine ortaklık verirken tahviller sadece alacak hakkı verir. Hisse senedinde kişi yönetime katılırken tahvilde böyle bir durum söz konusu değildir. Hisse senedinde vade söz konusu değilken tahvilde vade bulunmaktadır. Hisse senedi değişken getiriye sahipken tahvil sabit getiriye sahiptir. Hisse senedinde risk bulunurken tahvilde risk oranı düşüktür.