OYUN BAĞIMLILIĞI

Son dönemlerin en yaygın ya da popüler sorunlarından birisi olan bağımlılık birçok noktada kendisini gösterebilmektedir. Kimi zaman bir nesneye duyulan bağımlılık kimi zamanda teknoloji ile birlikte kendisini göstermektedir. Özellikle teknoloji ve oyun sektörünün gelişmesi bu durumun hızlanmasında büyük rol oynamıştır. Video oyunları hızlı bir gelişim göstermiş olsa da insan hayatına 1970’li senelerden itibaren insanların bir parçası halini almaya başlamıştır. Bu süreç itibari ile insan hayatında büyük ve vazgeçilmez bir yere sahip olan oyunların insan sağlığı ve yaşamına olan olumsuz etkilerinin araştırılması çok yakın bir tarihin konusu olmaktadır. Söz konusu rahatsızlık ise en çok gençleri etkisi altına almış ve bu kitle üzerinde kendisini göstermektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne referans olan Uluslararası Hastalık Sınıflandırılması kitabında 2018 uyarlamasında bilgisayar oyun bağımlılığı ismi ile eklenen hastalık Amerikan Psikiyatri Derneğince ifade edilen bir hastalık değildir.

Oyunların bağımlılığa neden olmasının başında; oyun içerisindeki başarının oyuna ayrılan vakitle belirlenmesidir. Kişilerin oyunla geçirdiği vaktin artışı sağlanacak şekilde tasarım yapılmaktadır. Kişi daha fazla çaba sarf etmeye ve daha fazla vakit ayırmaya yönelmektedir. Böyle yaparak daha başarılı olacağını hissetmeye başlayan kişi oyunlara ayırdığı vakti de artırmaktadır.

Oyun bağımlılığının belirtileri; arasında en basit olanı bu alanda normal derecenin üzerinde bir kafa yorma sürecinin var olması yer almaktadır. Kişinin oyun oynamadığı süreler de kendisini çok kötü hissetmesi ve yoksunluk hissiyatının var olması durumu, kişinin kendisini iyi hissetmek uğruna zamanla ayırdığı vaktin daha fazla artması ve bu isteğin daha  göstermesi durumu gibi durumlar yer almaktadır. Kişi bu durumu önlemeye çalışsa da önleyememesi ya da azaltamaması durumlar, kişinin daha önceden yapmış olduğu ve zevk aldığı işleri yapmayı istememesi ya da zorlanması durumları da belirtiler arasında yer almaktadır. Kişide farklı ortamlarda dahi sürekli olarak oyun oynama isteği ya da oyun oynamaya bağlı olarak yaşanacak olan çeşitli problemlerin yanı sıra kişinin oyun oynamaya ayırdığı vakti gizleme yönelimi ya da yalanlar söylemesi gibi durumlar ile karşılaşılması durumlarıdır. Kişi kendisini kötü hissettiği ya da herhangi bir güçlükle karşılaşması durumlarında kendisini daha iyi hissetmek adına oyun oynama yoluna başvurması ve zamanla kişinin oyun oynama rahatsızlığına bağlı olarak karşısına çıkan durumları da kaçırmaya başlaması belirtiler arasına eklenebilmektedir. Kısaca kişide oluşan bu belirtiler fiziksel ya da zihinsel olarak da gruplandırılabilmektedir.

Oyun Bağımlılığının Etkileri; hasta üzerinde psikolojik sonuçlar doğurmasının yanı sıra fiziki bir takım sonuçlar da doğurmaktadır. Yorgunluk, migren, göz ağrısı gibi sonuçlara yol açmaktadır. Aynı zamanda elde uyuşma, karıncalanma, ağrı ve kuvvette azalma gibi sonuçlar gösteren karpal tünel sendromu da görülebilmektedir. Kişi bağımlılığına vakit ayırabilmek için birtakım sorumluluklardan da kaçabilmektedir. Hatta bazı durumlarda kişisel bakım ve hijyenlerinde de gerileme görülebilmektedir.

Oyun bağımlılığının en yaygın olarak görüldüğü kesimi ise genç nüfusu oluşturmaktadır. Özellikle teknoloji işe yakından alakalı ve bu tarz oyunlara sıklıkla vakit ayıran genç nüfus oyun bağımlılığının görülme olasılığının en yaygın olarak görülebileceği risk alanının oluşturmaktadır. Ergenler başta olmak üzere dikkat bozukluğu, hiperaktivite ve asperger sendromu bulunan kişiler büyük risk içermektedir.

Oyun bağımlılığını engellemek; amacıyla çeşitli önlemler alınabilmektedir. Çocuklarda bu bağımlılığı önlemek adına bilgisayar ve oyunlara ayrılan vaktin belirli bir limitin olması gerekmektedir. Oyun bağımlılığına mahal vermemek  adına bu ürünleri yatak odasında bulunmaması gerekmektedir. Çocukların oyunlardan ziyade sanat, kültür ve çeşitli egzersizlere yönlendirilmesinin de sağlanması oluşturulabilmektedir.

Oyun bağımlılığını bırakabilmek için; yapılabilecek ilk yol oyun ve bu alana ayrılan vaktin azaltılmaya çalışılması, belirli limitler koyması, oyun dışında yapabileceği bir hobi ya da egzersiz bulması gerekebilmektedir. Eğer kişi bu şekillerde oyun bağımlılığını önleyemiyorsa uzmanlardan yardım alması gerekmektedir.

Oyun bağımlılığının tedavisi; söz konusu bağımlılığın temelinde genel olarak psikolojik nedenler yer almaktadır. Bunun sonucunda da tedavi sürecinde ilk olarak bağımlılığın temeli araştırılmalı ve bu bağımlılığa neden olan durumların bulunması gerekmektedir. Böylelikle bulunan sonuçlara göre tedavi süreci belirlenebilmektedir. Bu süreçte psikolojik ya da ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Bu süreçte uygulanan tedavilerden birisi ise bilişsel davranışçı terapi yöntemidir. Söz konusu terapi yöntemi ile bireyin oyun oynamaya ilişkin kalıpların farkına varılmasını sağlamak ve bunu çözmek hedeflenmektedir. Kişi kendisi ile ilgili çeşitli çalışmalar yapılarak birtakım somut çalışmalar yapılmaktadır.