ORGAN NAKLİ NEDİR NASIL YAPILIR

Organ Nakli Nedir?

Organ naklinin gerçekleşebilmesi için öncelikle naklin gerçekleşeceği organı verecek olan bir donör ve bu organı alacak olan alıcı bulunması gerekmektedir. Organ nakli ise donör tarafından verilecek olan sağlam bir organ ya da organ parçasının alıcıda bulunan hasarlı ya da çalışmayan organın yerine konmasıdır. Organ naklinde organı verecek olan donör hayatta ya da kadavra olabilir. Kalp ve pankreas gibi organlar kadavradan nakledilmek zorunda iken diğer organlar hayattaki bireylerden de nakledilebilmektedir.
Organ naklinin yapılması için aranan unsurlara bakmak gerekirse; ilk olarak bir zorunluluk hali bulunmalıdır ve hastanın bu tedavi ile iyileşeceğine dair inancın bulunması gerekmektedir. Bununla birlikte organı verecek kişi ve hastanın da bu nakle rızasının bulunması gerekmektedir. Türkiye’de hayatta olan bir bireyden bir hastaya yapılan organ nakli operasyonlar %75 – 80 aralığında ise yurt dışında bu oran ortalama %25 civarındadır. Ve kadavradan yapılan nakiller ise % 75 – 80 civarındadır.
İtalyan cerrah Baronio’nun dikkatli bir şekilde gerçekleştirilecek ameliyat sonrası hasta vücudundan alınacak bir deri parçasının yine aynı kişiye nakledilebileceğini belirttiğinde on sekizinci yüzyılda idi.
Organ nakli amacıyla yapılan çalışmalar öncelikli olarak önce hayvanlar üzerinde başlamış ve sonrasında insanlarda organ nakli denemeleri yapılmıştır. Böbrek nakli ise 1956 tarihinde Dr. Muray ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilmiştir.

Organ Naklinin Tarihi

17. yüzyıl ’da ilk deri nakli işlemi gerçekleştirilmiştir. 1912’ye gelindiğinde ise Alexis Carrel köpeklerde böbrek naklini gerçekleştirmiştir. Ve bu çalışma ile Nobel Ödülü almıştır. 1916’da ise insana ilk böbrek nakli çalışası yapılsa da insandan insana yapılan ilk böbrek nakli ameliyatı 1933’te yapılmıştır. Ancak başarılı olan ilk böbrek nakli ameliyatına bakıldığında bu ameliyat 1954’te gerçekleşmiştir. Tek yumurta ikizlerinde gerçekleştirilen bu çalışma 1990 senesinde Nobel Tıp Ödülü almıştır.
Türkiye’de Organ Nakli
İlk kez 22 Kasım 1968 tarihinde Ankara Yüksek İhtisas Hastanesinde kalp nakli gerçekleştirilmiş olsa da ameliyat hastanın kaybı ile sonuçlanmıştır. İlk başarılı organ nakli ise Dr. Mehmet Haberal’ın gerçekleştirdiği bir anneden oğula aktarılan böbrek ile olmuştur. Bunu ise 1978’De kadavradan yapılan böbrek nakli işlemiştir. Yine aynı ekipçe gerçekleştirilen karaciğer nakli ile devam etmiştir.

Kimler donör olabilir?

Sağlık Bakanlığı yönetmeliğine göre dördüncü dereceye dek akrabalar arasında nakil gerçekleştirilebilmektedir. Aynı zamanda Bölgesel Etik Kurulu onayı ile beraber akraba olmayan bireylerden de nakiller gerçekleştirilebilmektedir. Yine organ nakli bakımından çapraz nakil değişimi de denilen donör değişimleri de yasal olanaklarla gerçekleştirilebilmektedir.

Organ Nakli Nasıl Yapılır?

Eğer kişi vefatından sonra organlarını bağışlayacaksa bu durumda yasalarda yer aldığı üzere bu işlemi iki tanıkla birlikte öldükten sonra organlarını bağışladığını belirten belgeyi doldurduktan sonra yetkili kuruma teslim ederek bağış işlemini gerçekleştirmiş olur. Bu durumda sürücü belgelerinde de organlarını bağışladığına dair olan bölümün işaretlenmiş olması gerekmektedir. Belge kişinin yanında bulundurduğu takdirde bağış işlemi gerçekleştirilebilmektedir. Ancak kişi bağış kararı aldıktan sonra vazgeçme imkanına da sahiptir.