Güneş Sistemi Nedir, Güneş Sistemindeki Gezegenler ve Gezegenlerin Özellikleri
Güneş Sistemi Nedir? Güneş Sistemi Hakkında Bilgiler
Yapılan araştırmalara göre güneşin tam olarak yaşı bilinmiyor olsa da yaklaşık olarak 5 milyar yaşında olduğu düşünülmektedir. İçeriğindeki maddelere baktığımız zaman helyum ve hidrojen gazından bir araya geldiğini görüyoruz. Ağırlığı ise dünyanın kütlesinden 332.000 kat daha fazladır. Dünyamız ile güneş arasındaki uzaklık ise 149.500.000 olarak ölçülmüştür. Çok büyük bir enerji kaynağı olan güneş, sadece kendi etrafındaki dönüşünü 25 günde tamamlamaktadır. Saniyede 600 milyon hidrojen, helyuma dönüştürüldüğü için 6.000 C sıcaklık meydana gelmektedir. Bilim insanlarının bu noktada yaptıkları tahminlere göre ise merkezinde oluşan sıcaklık 1.5 milyon C’dır. Güneş ışınlarının dünyaya ulaşması ise yaklaşık olarak 8 dakika kadar sürmektedir.
Güneş Sistemi Nedir?
İçindekiler
Güneş her ne kadar birçok kişi tarafından bir gezegen olarak görülüyor olsa bile aslında bir yıldızdır. Güneşin çevresinde belirli yörüngelerde yer alan 9 tane gezegen ve birçok gökcismi yer almaktadır. Güneş sisteminde bulunan gezegenler sırasıyla; Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün’dür. Aslında 2006 yılında keşfedilmiş olan Plüton’da bu listenin içerisinde yer alıyordu. Fakat Plüton daha sonrasında cüce gezegen olarak ilan edildi. Aynı zamanda güneş sisteminde bu gezegenlerin yanı sıra sayısız yıldız olduğu da tahmin edilenler arasındadır. Güneş sistemi, Samanyolu Galaksisi’nin bir parçasıdır. Samanyolu Galaksisi’nin içerisinde %90’ının büyüklüğünün güneş kadar olduğu düşünülen 100 milyar yıldız olduğu düşünülmektedir. Sadece Samanyolu Galaksisi’nde 1 trilyona yakın gezegen olduğu düşünülenler arasındadır.
Güneş sisteminin etrafında bulunan bütün gök cisimleri ve gezegenler güneşin sahip olduğu çekim kütlesinden dolayı belirli bir yörüngenin içerisinde dönmektedir.
Güneş Sistemindeki Gezegenler
Güneş sistemindeki gezegenlerin incelemesi yapıldığı sırada gaz yapılı ve karasal olarak iki farklı bölümde incelenmektedir. Karasal yapıya sahip olan gezegenler; Merkür, Venüs, Dünya ve Mars şeklindedir. Gazlı yapıya sahip olan gezegenler ise; Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Pluton’dur. Güneş sisteminde yer alan gezegenlerin özellikleri şu şekildedir:
Merkür: Güneşe 58 milyon uzaklıkta bulunduğu için en yakın olan gezegen Merkür’dür. Güneşe olan bu yakınlığından dolayı yüzey sıcaklığının 450C’ye kadar çıkabildiği görülmektedir. Merkür’ün çekim gücü ise dünyanın çekim gücünün 1/3’ü şeklindedir.
Venüs: Güneşe en yakın ikinci gezegen olan Venüs’ün güneşe olan uzaklığı 108.4 milyon kilometre kadardır. Yarıçapı incelendiği zaman boyutlarının neredeyse dünya ile aynı seviyelerde olduğunu görebilirsiniz. Güneş etrafındaki dönmesi 225 günde tamamla ve diğer gezegenlerin tersi yönünde dönüş yapar.
Dünya: Güneşe en yakın üçüncü gezegen olan Dünya’nın güneş ile arasındaki mesafe 149 milyon kilometredir. Dünyanın çapı 12 bin 756 kilometredir. Güneş etrafında toplam dönüşünü ise 365 gün 5 saat 48 dakika içerisinde tamamlar. Kendi ekseni etrafındaki dönüşünü ise 23 saat 56 dakika 4 saniyede tamamlamaktadır. Kendi etrafında dönmesi sayesinde gece ve gündüzü oluştururken güneşin etrafında dönmesiyle mevsimleri oluşturur.
Mars: Güneşe en yakın dördüncü gezegen olan Mars’ın güneş ile arasındaki mesafe 208 milyon kilometre kadardır. Dünyanın çekim gücünün %40’ı seviyesinde bir çekim gücü bulunur ve yarıçapı 3 bin 377 kilometredir. Güneş etrafındaki dönüşünü 24 saat 37 dakika içerisinde tamamlar.
Jüpiter: Sahip olduğu 71 bin 550 kilometre yarı çağı ile güneş sisteminde bilinen en büyük gezegenin Jüpiter olduğunu söyleyebiliriz. Jüpiter’in büyüklüğü dünyamızın 310 katı kadardır. Güneşe uzaklığı ise 778 kilometredir. Güneş etrafında dönüşünü 12 yılda kendi ekseninin etrafında dönüşünü ise 10 saatte tamamlar.
Satürn: Güneşe olan 1.4 milyar kilometre uzaklığı ile güneşe uzaklık sıralamasında altıncı sırada yer almaktadır. Yapısında hidrojen ve helyum bulunmaktadır. Gezegenin yarı çapı ise 60 bin 398 kilometredir. Kendi ekseni etrafındaki dönüşünü 10 saatte tamamlarken güneşin etrafında yaptığı dönüşünü ise 29.4 yılda tamamlar. Satürn’in taş ve buz kütlelerinden meydana gelmiş olan bir halkası vardır.
Uranüs: Dünyaya en yakın gezegen konumunda olan Uranüs’ün güneşe olan uzaklığı ise 2.80 milyar kilometre kadardır. Hacim olarak dünyadan 100 kat daha büyük olduğunu görüyoruz. Güneşin etrafında dönüşünü 84 yılda tamamlar. Helyum, hidrojen ve metan gazının birleşmesinden oluşmuştur.
Neptün: Güneşe en olan 4.5 milyar kilometre uzaklığı ise güneşe en uzak sekizinci gezegen konumundadır. Güneşin etrafındaki dönüşünü 164 yıl içerisinde tamamlarken kendi etrafında yaptığı dönüşünü 17 saat içerisinde tamamlar. Bilinenlere göre 13 uydusu yer almaktadır.
Plüton: Güneşe olan 6 milyar kilometre uzaklığı ile en uzak gezegenlerin arasında yer almaktadır. Plüton güneş çevresindeki dönüşünü 250 yılda kendi ekseni etrafındaki dönüşünü ise 6 gün 9 saat 17 dakika içerisinde tamamlar. Yüzeyi donmuş olan buz ve metandan oluşmaktadır.
Güneş Sistemindeki Gezegenlerin Özellikleri
Güneş sisteminde yer alan gezegenlerin bazı özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler arasında sizlere gezegenlerin açıklamalarında kısaca bahsettik. Gezegenlerin diğer özellikler ise şu şekildedir:
-Bütün gezegenlerin dönüş hızları birbirinden farklıdır.
-Gezegenlerin hepsi elips şeklindedir. Her ne kadar dönüş hızları birbirinden farklı olsa da gezegenlerin yörüngelerinin birbiriyle kesiştiğini de görebilirsiniz.
-Gezegenler hem güneşin etrafında hem de kendi eksenlerinin etrafında batıdan doğuya doğru dönmektedir.
-En büyük gezegen Jüpiter, en küçük gezegen ise Plüton’dur.
-Güneşe en yakın olan gezegen Merkür’dür. Biline en uzak gezegenin ise Plüton olduğu düşünülmektedir.
-Dünya’ya hem yarıçap hem de uzaklık olarak en yakın gezegenin Venüs olduğu bilinmektedir.
-Merkür ve Venüs’ün uydusu yoktur. Dünya’nın 1 tane uydusu, Mars ve Neptün’ün 2 tane uydusu, Uranüs’ün 6 tane uydusu, Satürn’ün 10 tane uydusu ve Jüpiter’in 12 tane uydusu vardur.
-Gezegenlerin dönüş hızları güneşle olan uzaklıklarına göre ters orantılı bir şekilde ilerlemektedir.
Güneşin Uydusu Nedir?
Güneş’in bir yıldız olduğunu sizlere belirtmiştik. Güneş sistemi ise güneş, etrafında dönen gezegenler ve bu gezegenlerin uydularından meydana gelmektedir. Bu evrede bazıları dünyanın veya ayın güneşin uydusu olduğunu düşündüğünü görüyoruz. Böyle bir şey söz konusu değildir. Dünya bir uydu değil gezegendir. Ay ise dünyanın uydusudur.
Güneş Sistemindeki Gezegenlerin Uyduları
Güneş sistemi içerisinde gezegenlerin uydularının da yer aldığını belirttik. Gezegenler ve uyduları şu şekildedir:
-Merkür: Uydusu yoktur.
-Venüs: Uydusu yoktur.
Dünya: Uydusu Ay’dır. Ay, güneş sisteminde yer alan beşinci büyük doğal uydu olma unvanına sahiptir. Çapına baktığımız zaman dünyanın çapının %27’si kadar olduğunu görüyoruz. Ay’da bulunan yer çekimi dünyada bulunan yer çekiminin 6’da 1’i kadardır. Bu yüzden dünyada 60 kg olan birisi ayda 10 kg’dır.
Mars: Mars’ın uydusu iki tanedir. Bu uydular şu şekildedir:
-Phobos: Mars’a olan uzaklığı 6 bin kilometredir. Güneş sisteminde yer alan en küçük doğal uydulardan birisidir. Kraterli bir yapıları bulunuyor ve Ay’a hiç benzemezler.
-Deimos: Aslında bu uydunun da Phobos’un da sadece bir rastlantı sonucunda Mars’ın çekim kuvvetine girerek uydusu olduğu düşünülüyor. Mars’a olan uzaklığı 20 bin kilometre seviyesindedir. Uydunun çapı ise ortalama 13 bin kilometredir.
Jüpiter: Jüpiter’in 4 tane uydusu bulunmaktadır. Bu uydular şu şekildedir:
-Io Uydusu: Jüpiter’e en yakın olan uydudur. Uydunun üzerinde sürekli gaz ve lavlar püskürten yanardağlar bulunmaktadır.
-Europa Uydusu: Jüpiter’e en yakın ikinci uydudur. 3000 kilometrelik çağı bulunmaktadır.
-Ganymede Uydusu: Jüpiter’e en yakın üçüncü uydudur. Güneş sisteminde yer alan en büyük uydu konumundadır.
-Callisto Uydusu: Jüpiter’in en büyük ikinci uydusudur ve Jüpiter’e en uzak uydudur.
Satürn: Satürn’ün üç tane uydusu bulunmaktadır. Bu uydular şu şekildedir:
-Titan Uydusu: Güneş sisteminde yer alan en büyük ikinci uydudur. Oldukça kalın bir atmosfere sahiptir.
-Rhea Uydusu: Aynı ay gibi Satürn üzerinde sabitlenmiştir. Eski bir yapısı bulunmaktadır.
-Minas Uydusu: William Herschel tarafından 1789 yılında keşfedildi. Üzerinde büyük bir çarpışmadan dolayı krater oluşmuştur.
Uranüs: Uranüs’ün uyduları şu şekildedir:
-Ariel Uydusu: William Lassel tarafından 1856 yılında keşfedildi. Yarıçapı 1190 kilometredir.
-Miranda Uydusu: Gerard Kuiper tarafından 1948 yılında keşfedildi. Yüzey şekilleri diğer gezegen ve uydulardan farklıdır.