Dernek Nedir, Dernekler Nasıl Kurulur, Derneğin Organları, Dernekler Hakkında Bilgiler

Dernek Nedir?

Kazanç sağlama amacı dışında, ortak bir amaç doğrultusunda tüzel kişiliği bulunan kişi topluluğunu ifade etmektedir. Bir derneğin kurulabilmesi için en az yedi gerçek ya da tüzel kişinin bir araya gelmesi gerekmektedir.
Bir dernek tüzüğünde yer alan amaçlar doğrultusunda uluslararası faaliyet ve işbirliğinde bulunabilmektedir. Yine aynı şekilde yabancı dernekler de İçişleri Bakanlığı izni yoluyla Türkiye’de faaliyet ve işbirliği yapabilir.
Türkiye’ye yerleşme hakkı bulunan yabancı gerçek kişiler ise dernek kurma ve kurulu bir derneğe üye olabilmektedir.
Kuruluş amacı aynı olan en az beş dernek federasyon oluşturabilirken yine kuruluş amacı aynı olan en az üç federasyon birleşimi ile de konfederasyon oluşturabilmektedir. Dernek tüzüğünde e yerleşim yeri gösterilmeyebilir.

DERNEKLERİN KURULUŞU

Dernekler kurulurken kuruluş bildirimi, dernek tüzüğü ve diğer kuruluş belgelerini yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki en büyük idari amirine verilmesi ile birlikte anında tüzel kişilik kazanır. Bildirim esaslı bir kuruluş söz konusudur. Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu en büyük mülki amirce altmış gün içerisinde incelenir. Eğer kuruluş bildiriminde, tüzükte ya da kurucuların hukuki durumunda kanuni aykırılık ya da eksiklik bulunduğu takdirde bunların giderilmesi ya da tamamlanması istenmektedir. Bu istemden sonra 30 gün içerisinde eksiklik ya da aykırılık giderilmediği takdirde; en büyük mülki amir; yetkiye asliye hukuk mahkemesince derneğin feshi için dava açması amacıyla Cumhuriyet savcılığına bildirir.
Her derneğin bir tüzüğü bulunmakla birlikte bu tüzükte derneğin adı, derneğin amacı, derneğin gelir kaynakları, derneğe üyelik koşulları, derneğin organları ve geçici yönetim kurulunun gösterilmesi gerekmektedir.

DERNEKLERE ÜYELİK

Herhangi bir kimse herhangi bir derneğe üye olmaya ya da herhangi bir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz. Fiil ehliyeti bulunan gerçek ya da tüzel kişiler derneklere üye olabilir.
Yazılı olarak yapılan üyelik başvurusu sonrasında derneğin yönetim kurulu tarafından otuz gün içerisinde bir karara varılır.
Derneklerde dil, din, ırk, mezhep, renk, cinsiyet, zümre gibi farklılıklar gözetilmezken herkes eşit haklara sahiptir.
Aynı zamanda dernekten çıkmış ya da çıkarılmış bir üye dernek malvarlığından hak iddia edemez. Hiç kimse bir dernekte kalmaya zorlanamayacağı gibi yazılı olarak bildirmek koşulu ile dernekten çıkma hakkı bulunmaktadır.
Dernek üyeleri; dernek amacının gerçekleşmesi ve borçların karşılanması amacıyla zorunlu olan ödeneklere eşit olarak katılmaktadırlar.

DERNEĞİN ORGANLARI

Genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulu şeklinde üç adet zorunlu organ bulunmaktadır.
Genel Kurul
Dernek içerisinde yer alan en yetkili ve en yüksek karar merciidir. Derneğe kayıtlı üyeler tarafından oluşturulur. Olağan kurul toplantıları en geç üç yılda bir yapılması gerekirken derneğin kurulduğu ilk altı ay içerisinde ilk genel kurul toplantısını toplamalı ve orunlu organlarını oluşturmalıdır.
Üyeliğe kabul veya üyelikten çıkarma noktasında son karar merciidir.
Genel kurul, yönetim kurulu tarafından en geç on beş gün öncesinde toplantıya çağrılırken tüzükte aksi bir nokta belirtilmediği takdirde toplantılar dernek merkezinin bulunduğu noktada yapılır. Şubelerde yapılacak olağan toplantılar merkezde yapılacak toplantıdan en az iki ay önce tamamlamalıdır.
Yönetim kurulu ve denetim kurulunun gerekli gördüğü durumlarda veya dernek üyelerinin beşte birlik kısmının yazılı başvurusu ile yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılır. Ancak yönetim kurulu tarafından toplantıya çağrılmaması durumunda üyelerden herhangi birisinin başvurusu ile; sulh hakimi; üç dernek üyesini genel kurulu toplamak amacıyla görevlendirir.
Genel kurulda gündemde olan konular görüşülürken; dernek üyelerinin en az onda birinin görüşülmesini istediği konuyu yazılı olarak bildirmesi üzerine bu konu da gündeme eklenmektedir.
Genel kurul; ‘tüzük değişikliği’ ve ‘derneğin feshi’ durumlarında katılma hakkı bulunan kişilerin üçte ikisinin katılımı ile toplanılır. Çoğunluğun sağlanamaması durumunda toplantının ertelenmesinde çoğunluk şartı aranmaz. Bu şart aranmamasına rağmen toplantıya katılan üye sayısı yönetim kurulu ve denetim kurulu üye tam sayısının iki katından az olamaz. Karar yeter sayısı ise toplantıya katılanların salt çoğunluğunu ifade etmektedir. Ancak derneğin feshi ve tüzük değişikliği kararının alınabilmesi için toplantıya katılan üye sayısının üçte ikisinin oyuna ihtiyaç duyulmaktadır.
Toplantılarda her üyenin tek oy hakkı bulunurken bunu şahsen kullanabilmektedir. Onursal üye statüsündeki üyelerin ise oy hakkı bulunmamaktadır.
Yönetim Kurulu
Derneğin idare ve temsil birimini oluştururken, kurul üyeleri beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak şartı ile tüzükte belirtilen sayıda üyeden oluşur. Genel kurulun yetki vermesi ile yönetim kurulu kararı aracılığı ile taşınmaz mal alabilir ya da satabilir. Taşınmazları tapuya tescil ettirdikten sonra bir ay içerisinde mülki idare amirliğine bildirmek zorundadırlar.

DERNEĞİN SONA ERMESİ

Derneklerin sona ermesi iki şekilde olmaktadır. Bu mahkeme kararı ile ve kendiliğinden sona erme şeklindedir.
Derneklerin mahkeme kararı ile feshedilmesi durumunda; derneğin amacının kanuna ve ahlaka aykırı bir hal alması ile ve kurtuluştaki eksikliklerin süresinde tamamlanamaması halinde mahkeme kararı ile sona ermektedir.
Derneğin kendiliğinden sona ermesinde ise derneğin amacını gerçekleştirememesi veya gerçekleştiremeyecek duruma gelmesi, ilk genel kurulun kanunda öngörülen sürede yapılmaması ve zorunlu organların zamanında yapılamaması durumunda kendiliğinden sona ermektedir. Bunların yanı sıra borç deme noktasında acze düşülmesi, tüzük gereğine göre yönetim kurulunun oluşturulamayışı, olağan genel kurul toplantılarının iki kez üst üste yapılmaması ve zorunlu organların süreli ortadan kalkması durumunda ortadan kalkması durumlarında da dernek sona ermektedir.