DIE ZEITFORMEN IM DEUTSCHEN (Almancada zamanlar)

DIE ZEITFORMEN IM DEUTSCHEN (Almancada zamanlar)

Almancada zamanlar oldukça kolaydır aslında. İngilizce gibi karışık değil. Almancada şimdiki ve geniş zaman bir aradadır.

Örnek: 'Ich gehe ins Kino'
(Ben) sinemaya gidiyorum. = şimdiki zaman
(Ben) sinemaya giderim.= geniş zaman

Bu cümleye zaman belirteçleri de ekleyerek gelecek zaman (Futur) yapabiliriz.
'Ich gehe morgen ins Kino. =Yarın sinemaya gideceğim.

1. FUTUR – 1: (Gelecek zaman)

Ayrıca Futur (Gelecek zaman) yapmak için başka bir seçenek de „werden“ yardımcı fiilini kullanmaktır. Yukardaki cümleye bu fiili katarak gelecek zaman yapabiliriz:
Ich werde ins Kino gehen. = Sinemaya gideceğim.

Ancak bu fiil şu şekilde çekimlenir:

Ich      werde    dich besuchen.         (Seni ziyaret edeceğim.)
Du       wirst     mir helfen.               (Bana yardım edeceksin.)
Er/ Sie wird      morgen kommen.      (O, yarın gelecek.)
Wir      werden  in Antalya leben.       (Antalya’da yaşayacağız.)
Ihr     werdet   auch kommen.           (Siz de geleceksiniz)
Sie      werden  in Ankara bleiben.      (Onlar, Ankara’da kalacaklar.)
Wann  werden  Sie nach Köln fliegen? (Köln’e ne zaman uçacaksınız?)

Görüldüğü gibi Futur’da „werden“ yardımcı fiili çekime girmekte, asıl fiil, cümle türü ne olursa
  olsun, mastar olarak sona gitmektedir.

2. PRATERITUM / IMPERFEKT : (Öyküleme Biçimi)

Türkçede tam karşılığı yoktur. Bir örnekle ele alırsak;

„Ich spielte Klavier“. Cümlesi:
                                   A. Piyano çalardım.
                                   B. Piyano çalıyordum.
                                   C. Piyano çaldım.
şeklinde çevrilebilir.

Präteritum fiil çekimi şu şekildedir:

a. ich spielte          b. ich ging       c. ich brachte
    du spieltest    du gingst           du brachtest
    er spielte             er ging           er brachte
    wir spielten    wir gingen           wir brachten
    ihr spieltet    ihr gingt           ihr brachtet
    sie/Sie spielten    sie/Sie gingen      sie/Sie brachten

Perfekt ve Präteritum yapmak için fiillerin listesini epey çalışmak gerekir. Ara sıra,  tüm ders kitaplarının arkasında bulunan listeye bakmak ve sesli çalışmak yararlı olacaktır.
gehen – ging – ist gegangen
trinken – trank – hat getrunken
essen – aß – hat gegessen
machen – machte – hat gemacht
haben – hatte – hat gehabt
şeklinde okursak,  her gün birçoğunu öğreniriz. Bunu pekiştirmek için yazarak çalışırsak daha kalıcı olur.

Präteritum;  fiillerin büyük çoğunluğunun köküne  –t eklenerek yapılır.
suchen – suchte
weinen – weinte
leben – lebte
lieben – liebte gibi
küssen – küsste

Bazı fiillerin kökleri değişir.
gehen – ging
trinken – trank
essen – aß
sitzen – saß
lesen – las

Bazı fiillerin hem kökleri değişir, hem de –t eklenir.

bringen – brachte
brennen – brannte
denken – dachte
kennen – kannte

3. PERFEKT (- di’li geçmiş zaman)

şimdiki zamanda biten olayı anlatır.
Özneye göre „haben“ ya da „sein“ fiili kullanılır. Esas fiil, sona (Partizip) olarak gider. Hareket ve değişim bildiren fiiller daha çok “sein “ile -i halinde nesne alanlar daha çok “haben” ile kullanılırlar.

Ich habe Übungen gemacht.        (Alıştırmaları yaptım.)
Wir sind ins Kino gegangen.       (Sinemaya gittik.)
Das Kind ist schnell gewachsen. (Çocuk hızlı büyüdü.)

Perfekt’ te fiillerin çoğuna fiilin köküne önde ge- , bitiminde –t eklenir.

malen – malte – hat gemalt
hören – hörte – hat gehört
suchen – suchte – hat gesucht
lernen – lernte –  hat gelernt   

Değişken fiillerde bu farklıdır:

gehen – ging ist gegangen
kommen – kam – ist gekommen
bringen – brachte – hat gebracht
lesen – las – hat gelesen

Ayrılan önekli fiilerde –ge takısı önekle fiilin arasına girer:

anrufen – rief… an – hat angerufen
fernsehen – sah… fern – hat ferngesehen
mitbringen – brachte … mit – hat mitgebracht
ausgehen – ging  … aus – ist ausgegangen

Ayrılmayan önekli fiiller  –ge takısı almazlar:

bezahlen – bezahlte – hat bezahlt
vergessen – vergaß – hat vergessen
erzählen – erzählte – hat erzählt
zerreißen – zerriss – hat zerrissen

—ieren ekiyle biten fiiller –ge takısı almazlar.

telefonieren – telefonierte – hat telefoniert
diskutieren – diskutierte – hat diskutiert
studieren – studierte – hat studiert
renovieren – renovierte – hat renoviert

Modal fiiller, Perfekt zamanda mastar olarak sona giderler.

Ich  habe gestern nicht kommen können.
Jens hat viel arbeiten müssen.
Mein Vater hat ein Auto kaufen wollen.
Du hast keine Süßigkeiten essen sollen.

4. PLUSQUAMPERFEKT: (-miş’li geçmiş zaman)

Bunu yapmak için de 'sein' ve 'haben' yardımcı fiillerinin Präteritum şeklini kullanırız. Asıl fiil, Partizip halde cümlenin sonuna gider.

Ich habe Cola getrunken.   (Perfekt)                 Cola içtim.
Ich hatte Cola getrunken.  (Plusquamperfekt)    Cola içmiştim.
Er hat einen Füller gekauft.(Perfekt)                 O, bir topu satın aldı.
Er hatte einen Ball gekauft. (Plusquamperfekt.)  O,bir topu satın almıştı.
Sie ist nach Hause gegangen.   (Perfekt)                  O,eve gitti.
Sie war nach Hause gegangen. (Plusquamperfekt)     O,eve gitmişti.

          5. FUTUR -2 : (Gelecek zaman–2)

Bu da yine „werden“ yardımcı fiiliyle yapılır. Bu kez „sein“ ve „haben“ yardımcı fiilleri mastar olarak cümlenin sonuna gider.

Ich werde gekommen sein.              (Gelmiş olacağım.)
Er wird das Buch gelesen haben.        (O, kitabı okumuş olacak.)
Wir werden Deutsch gelernt haben.   (  Almanca öğrenmiş olacağız.)
Das Kind wird geschlafen haben.        (Çocuk, uyumuş olacak.)

 
        Wir üben die Zeitformen:
       Beispiel:
1.  Präsens: Ich mache meine Hausaufgaben.
                  (Ödevlerimi yapıyorum. /yaparım.)

                 Ich fahre nach Berlin.                                       
                (Berlin'e gidiyorum.)

2. Präteritum: Ich machte meine Hausaufgaben.                   
                   (Ödevlerimi yapıyordum./yapardım./yaptım.)

                   Ich fuhr nach Berlin.                                     
                  (Berlin'e gidiyordum./gittim.)

3.  Perfekt:  Ich habe meine Hausaufgaben gemacht.             
                 (Ödevlerimi yaptım.)

                  Ich bin nach Berlin gefahren.
                 (Berlin'e gittim.)

4. Plusquamperfekt: Ich hatte meine Hausaufgaben gemacht. 
                             (Ödevlerimi yapmıştım.)

                             Ich war nach Berlin gefahren.
                            (Berlin'e gitmiştim.)

5.  Futur-1:    Ich werde meine Hausaufgaben machen.
                    (Ödevlerimi yapacağım.)

                    Ich werde nach Berlin fahren. 
                    (Berlin'e gideceğim.)

6. Futur-2:     Ich werde meine Hausaufgaben gemacht haben. 
                    (Ödevlerimi yapmış olacağım.)

                    Ich werde nach Berlin gefahren sein.
                    (Berlin'e gitmiş olacağım.)

  Und jetzt Du:

1. Walter schreibt den Text.

2. Wir trinken in der Pause Kaffee.

3. Meine Schwester putzt das Haus.

4. Herr Müller geht zu Fuß zur Arbeit.

5. Unser Lehrer geht aus der Klasse aus.

6. Mein Vater spricht mit seinem Freund.

7. Jörg schreibt den Text ab.

8. Die Bundeskanzlerin besucht die Türkei.

9. Sie diskutiert mit ihrem Kollegen über die Probleme.

10. Ich kann die 5 Zeitformen machen.

Zamanları öğrenmeden önce, fiil çekimlerini, özelliklerini, hangi tür fiil olduklarını iyi bilmemiz gerekir.

                              MİKAİL
                             FORMATÖR ALMANCA ÖĞRETMENİ