Das Pronomen (Zamirler)

Zamirler genel olarak isimlerin yerine kullanılan sözcüklerdir. Bir cümle içinde bir ismi iki kere kullanmamamk için çoğunlukla ismin ikinci defa
geçeceği yerde onun yerini tutan bir zamir yer alır.Ancak tek başına bir ismin tam olarak yerini tutmayan zamirlerde vardır.Almancadaki zamirler aşağıdaki gibidir;

Das Personelpronomen (şahıs Zamirleri)
Das Reflexivpronomen (Dönüşlü Zamirler)
Das Possesivpronomen (İyelik Zamirleri)
Das Demontstrativpronomen (İşaret Zamirleri)
Das Interrogativpronomen (Soru Zamiri)
Das Indefinite Pronomen (Belirsiz Zamir)
Das Relativpronomen (İlgi Zamiri)

DAS PERSONELPRONOMEN (şAHIS ZAMİRİ)

Almancadaki şahıs zamirleri şunlardır;

ich – ben

du – sen

er – o

sie – o

es – o

wir – biz

ihr – siz

sie – onlar

Sie – Siz

Örnekler;

Woher kommen Sie? (Nereden geliyorsunuz?)

Die Mutter kocht viel Gemüse. (Anne çok sebze pişiriyor) veya Sie kocht viel Gemüse. (o çok sebze pişiriyor.)

Der Lehrer kommt heute nicht. (öğretmen bugün gelmiyor) veya Er kommt heute nicht. (o bugün gelmiyor).

„ES“ şAHIS ZAMİRİNİN ÖZELLİKLERİ

„O“ anlamına gelen şahıs zamirlerinden „es“in ayrıca çeşitli kullanım alanları vardır. Es şahıs zamiri genellikle „o“, „bu“, „onlar veya bunlar“
gibi işaret edici nitelikte kullanılır ve gerek tek bir ismin gerekse birden fazla ismin yerini tutabilir. Örnek;

Siehst du den jungen und das Mädchen dort? Es sind meine Kinder.

(Oradaki erkek çocukla kızı görüyor musun? Onlar benim çocuklarımdır.) gibi…

„Es“ şahıs zamirini cümle içinde bir başka isme işaret edici nitelikte de olabilir. Örnek;

Es ist die Liebe. (Aşk bu!)

Es ist mein Hund. (Benim köpeğim bu) gibi..

„Es“ şahıs zamiri deyimleşmiş bazı ifadeler ve fiillerle birlikte kullanılabilir. Es ile birlikte kullanılması gereken fiillerin sayısı çok fazladır. Örnekler;

Es regnet wieder. (yine yağmur yağıyor)

Es ist sieben Uhr. ( saat yedidir.) gibi…

şAHIS ZAMİRLERİNİN -İ HALİ (AKKUSATIV)

ich – mich (beni)

du – dich (seni)

er – ihn (onu)

sie – sie (onu)

es – es (onu)

wir – uns (bizi)

ihr – euch (sizi)

sie – sie (onları)

Sie – Sie (sizi „kibar form“)

şahıs zamirlerinden „sie“, „es“, „Sie“ şahıs zamirlerinin yalın halleri ve akkusativ (-i halleri) aynıdır. Bunlardan hangisinin kullanıldığı cümlenin akışına göre çıkarılır. Örnekler;

Mein Vater ruft mich. (babam beni çağırıyor.)

Wir können euch dorthin führen. (Sizi oraya götürebiliriz.)

şAHIS ZAMİRLERİNİN -E HALİ (DATIV)

ich – mir (bana)

du – dir (sana)

er – ihm (ona)

sie – ihr (ona)

es – ihm (ona)

wir- uns (bize)

ihr – euch (size)

sie – ihnen (onlara)

Sie – Ihnen (size, „kibar form“)

Örnekler;

ich schreibe euch sofort. (size hemen yazarım.)

der Mann kann dir den Weg zeigen. (Adam sana yolu gösterebilir.)

şAHIS ZAMİRLERİNİN -İN HALİ (GENETIV)

ich – meiner

du – deiner

er – seiner

sie – ihrer

es- seiner

wir – unser

ihr – euer

sie – ihrer

Sie – Ihrer

şahıs zamirlerinin genetiv hali (-in hali cümledeki fiilerin anlamlarına göre farklı olabileceğinden Türkçeleştirmemiz doğru olur.) Örnekler;

Unser Lehrer erinnert sich immer noch deiner. (öğretmenimiz hala seni hatırlıyor.)

Der alte Metzger erinnert sizh meiner. (arkadaşımız bizi düşünüyor.)

şAHIS ZAMİRLERİNİN GENEL ÇEKİM TABLOSU

ich – mich – mir – meiner

du – dich – dir – deiner

er – ihn – ihm – seiner

sie – sie – ihr – ihrer

es – es – ihm – seiner

wir – uns – uns – unser

ihr – euch – euch – euer

sie – sie – ihnen – ihrer

Sie – Sie – Ihnen – Ihrer

şAHIS ZAMİRLERİNİN İSİM YERİNE KULLANILIşI

İsimlerin yerine şahıs zamirleri kullanırken ismin tanımlığına ve bulunduğu hale dikkat etmek ve buna uygun şahıs zamirini cümle içinde kullanmak gerekir.

Der Vater zeigt dem Gast sein Auto. (Baba misafire otomobilini gösteriyor.)

Der Vater zeigt ihm sein Auto. (Baba ona otomobilini gösteriyor.)

Peter gibt seinem Freund den Bleistift. (Peter arkadaşına bir kalem veriyor.)

Peter gibt ihn ihm. (Peter onu ona veriyor.)

DAS REFLEXİVPRONOMEN (DÖNÜşLÜ ZAMİRLER)

Dönüşlü zamirler genellikle cümlenin öznesine bağlıdır. Yani cümlenin öznesi 1.tekil şahıssa, kullanılacak zamir de 1. tekil şahısla ilgili dönüşlü zamirdir. Dönüşlü zamirler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

şahıs
                 -İ hali                -E hali               -In hali

Ich              Mich                   Mir                  Meiner

du               dich                   dir                   deiner

er               sich                    sich                  seiner

sie              sich                    sich                  ihrer

es               sich                   sich                   seiner

wir              uns                    uns                    unser

ihr              euch                  euch                   euer

sie              sich                   sich                    ihrer

Sie              sich                   sich                    ihrer

-İ HALİNDEKİ DÖNÜşLÜ ZAMİR ÖRNEKLERİ

sich waschen – yıkanmak

sich wundern – şaşırmak

sich verletzen – kızmak

sich ausziehen – soyunmak

sich anziehen – giyinmek

ich wasche mich – yıkanıyorum

Das Kind hat sich verlezt – çocuk yaralandı

Sie bemühen sich nicht – çabuk kızıyorsunuz.

-E HALİNDEKİ DÖNÜşLÜ ZAMİR ÖRNEKLERİ

sich dienen – hizmet etmek

sich gefallen – (kendini) beğenmek

sich kaufen – (kendine) satın almak

ich schade nur mir selbst. – Sadece kendime zarar veriyorum.

Wir helfen uns allein. – kendi kendimize yardım ediyoruz. (Başımızın Çaresine bakıyoruz) gibi…

-İN HALİNDEKİ DÖNÜşLÜ ZAMİR ÖRNEKLERİ

Bu zamirler ende rastlanan -in halindeki zamir gerektiren dönüşlü fiillerle kullanılır.

Ich war meiner nicht mächtig. – kendime hakim olamadım.

Der Mann spotten ihrer selbst. – Çocuklar kendilerine küfür ediyorlar.

Wir sind unser mächtig. – kendimize hakimiz… gibi cümleler.

DAS POSSESIVPRONOMEN (İYELİK ZAMİRLERİ)

İyelik zamirleri bir cisme sahip olunduğunu, bu cismin mülkiyetinin kişinin veya cismin kendisine ait olduğunu ifade eder. Genel anlamda, bir mülkiyet ifade etmeseler de önlerinde bulundukları isme bir bağlılık veya bağımlılığı dile getirirler. İyelik zamirler mutlaka ismin önünde yer alırlar ve artikeller gibi ismin hallerine göre değişirler. İyelik zamirleri şahıslara göre değişir;

ich – mein (benim)

du – dein (senin)

er – sein (onun )

sie – ihr (onun)

es – sein (onun)

wir – unser (bizim)

ihr – euer (sizin)

sie – ihr (onların)

Sie – Ihr (sizin)

Almancada „onun“ anlamına gelen iki ayrı iyelik zamiri mevcuttur. Sein ve ihr. Bir şeye sahip olan ismin artikeli „der“ veya „das“ ise bir isim erkek ve canlıysa onun sahip olduğu ismin önüne „sein“ iyelik zamiri gelmektedir. Bir şeye sahip olan kişi tanımlılığı „die“ ise veya dişi bir canlıysa sahip olduğu ismin önüne „ihr“ iyelik zamiri gelir.

Der Mann hat ein Buch. – sein Buch (onun kitabı)

Die Mutter hat ein Auto – ihr Auto (onun otomobili) gibi…

İyelik zamirleri önüne geldikleri ismin artikeline göre sonların takı alırlar. İyelik zamirleri bu özellikleriyle „ein“ „eine“ şeklindeki belirsiz
artikellere benzerler. İsmin -i, -e ve -in hallerindeki çekimleri de yine bu belirsiz tanımlıkların aynısıdır. „mein“, „dein“, „sein“… şeklinde ana hallerinin sonuna bazı takılar eklenir. Aşağıdaki tabloda tüm kullanımları vardır.

POSSESİVPRONOMEN NOMİNATİV ( YALIN HAL )

                       maskulinum            Femininum                Neutrum                 Plural
mein                  mein Ball               meine Mutter           mein Buch            meine Kinder
dein                   dein Ball               deine Mutter            dein Buch            deine Kinder
sein                   sein Ball                seine Mutter            sein Buch            seine Kinder
ihr                     ihr Ball                  ihre Mutter              ihr Buch              ihre Kinder
sein                   sein Ball                seine Mutter            sein Buch            seine Kinder
unser                 unser Ball              unsere Mutter          unser Buch          unsere Kinder
euer                  euer Ball                eure Mutter             euer Buch           eure Kinder
ihr                      ihr Ball                   ihre Mutter            ihr Buch              ihre Kinder
Ihr                     Ihr Ball                   Ihre Mutter            Ihr Buch             Ihre Kinder

POSSESİVPRONOMEN AKKUSATİV ( – i Hali )

                              maskulinum                Femininum               Neutrum                Plural
mein                        meinen Ball               meine Mutter            mein Buch           meine Kinder
dein                        deinen Ball                deine Mutter             dein Buch           deine Kinder
sein                        seinen Ball                seine Mutter              sein Buch           seine Kinder
ihr                          ihren Ball                   ihre Mutter               ihr Buch              ihre Kinder
sein                        seinen Ball                seine Mutter              sein Buch            seine Kinder
unser                      unseren Ball              unsere Mutter            unser Buch         unsere Kinder
euer                       euren Ball                 eure Mutter               euer Buch           euere Kinder
ihr                          ihren Ball                  ihre Mutter                ihr Buch              ihre Kinder
Ihr                          Ihren Ball                 Ihre Mutter                Ihr Buch             Ihre Kinder

POSSESİVPRONOMEN Dativ ( -e hali )

                          maskulinum               Femininum              Neutrum                Plural
mein                   meinem Ball               meiner Mutter        meinem Buch       meinen Kindern
dein                   deinem Ball                deiner Mutter         deinem Buch        deinen Kindern
sein                   seinem Ball                seiner Mutter          seinem Buch        seinen Kindern
ihr                     ihrem Ball                  ihrer Mutter            ihrem Buch          ihren Kindern
sein                   seinem Ball                seiner Mutter          seinem Buch        seinen Kindern
unser                 unserem Ball              unserer Mutter        unserem Buch      unseren Kindern
euer                  euerem Ball                eurer Mutter           euerem Buch       eueren Kinder
ihr                     ihrem Ball                  ihrer Mutter             ihrem Buch         ihren Kindern
Ihr                    Ihrem Ball                  Ihrer Mutter            Ihrem Buch          Ihren Kinder

POSSESİVPRONOMEN Genetiv ( -ın -in -nın -nin hali )

                        maskulinum            Femininum             Neutrum               Plural
mein                 meines Balles       meiner Mutter         meines Buches      meiner Kinder
dein                 deines Balles        deiner Mutter          deines Buches      deiner Kinder
sein                 seines Balles         seiner Mutter          seines Buches      seiner Kinder
ihr                   ihres Balles           ihrer Mutter            ihres Buches        ihrer Kinder
sein                 seines Balles         seiner Mutter          seines Buches      seiner Kinder
unser               unseres Balles       unserer Mutter        unseres Buches    unserer Kinder
euer                eueres Balles         eurer Mutter           eueres Buches     euerer Kinder
ihr                   ihres Balles           ihrer Mutter             ihres Buches       ihrer Kinder
Ihr                  Ihres Balles           Ihrer Mutter             Ihres Buches      Ihrer Kinder

İYELİK ZAMİRLERİYLE YAPILAN SIFAT TAMLAMALARI

İyelik zamirleriyle yapılan sıfat tamlamalarında zamir ile isim arasına giren sıfata ismin haline göre eklenecek takı aynen, „ein“ ve „eine“ ile
yapılan sıfat tamlamalarındaki gibidir. „mein“ iyelik zamiriyle örnekler üzerinde inceleyelim:

Maskulunim (der artikeli)

Yalın hal: mein kleiner Ball – benim küçük topum

-i hali: meinen kleinen Ball – benim küçük topumu

-e hali: meinem kleinen Ball – benim küçük topuma

-in hali: meines kleines Ball – Benim küçük topumun

Femininum (die artikeli)

Yalın hal – meine schöne Blume – benim güzel çiçeğim

-İ hali: meine schöne Blume – benim güzel çiçeğimi

-E hali: meiner schönen Blume – benim güzel çiçeğime

-İn hali: meiner schönen Blume – benim güzel çiçeğimin

Neutrum (das artikeli)

Yalın Hal: mein altes Haus – benim eski evim

-İ hali: mein altes Haus – benim eski evimi

-E hali: mein alten Haus – benim eski evime

-İn hali: meine alten Hauses – benim eski evimin

Plural (Çoğul hali – Her üç artikel için)

Yalın hal: meine kleinen Bäll – benim küçük toplarım

-İ hali: meine kleinen Bäll – benim küçük toplarımı

-E hali: meinen kleinen Bäll – benim küçük toplarıma

-İn hali: meiner kleinen Bäll – benim küçük toplarımın

İYELİK ZAMİRLERİNİN TEK BAşLARINA KULLANILIşI

İyelik zamirlerini tek başlarına kullanmak mümkündür. İyelik zamirlerini tek başlarına kullandığımız zaman sonlarına bunlarla ifade edilen ismin tanımlılığına bağlı olarak belirli takılar eklenir. Aşağıda bu takıların listesi verilmiştir.

   Der artikeli                    Die artikeli               Das artikeli              Çoğul İsimler

Meiner – benimki        Meine – benimki                 Meins                     Meine

deiner – seninki         deine – seninki                   deins                      deine

seiner – onunki          seine – onunki                   seins                      seine

ihrer – onunki             ihre – onunki                     ihrs                        ihre

seiner – onunki           seine – onunki                  seins                      seine

unsrer – bizimki           unsre – bizimki                 unsres                    unsre

eurer – sizinki             eure- sizinki                     eures                     eure

ihrer – onlarınki           ihre- onlarınki                   ihrs                        ihre

Ihrer – sizinki              Ihre – sizinki                    Ihrs                        Ihre

İyelik sıfatlarının tek başlarına kullanılan bu şekilleri ismin çeşitli hallerinde de bulunabilir. Bunların çeşitli hallerini elde etmek için
„mein“, „dein“ „sein“ … şeklindeki yalın hallerine aşağıdaki takılar eklenerek elde edilebilir.

                       Der            Die           Das         Çoğul

Yalın Hal          -er             -e             -s            -e

-İ Hali             -en             -e            -s            -e

-E Hali            -em            -er           -em         -en

-İn Hali           -es             -er           -es          -er

Örneğin artikeli „der“ olan bir ismin yerini tutan meiner şeklindeki bir iyelik zamirinin -i hali „meinen“, -e hali „meinem“ ve -in hali „meines“
şeklindedir. Örnek cümleler;

Das ist nicht mein Hund, das ist deiner. (bu benim köpeğim değil, bu seninki)

Das sind nicht ihre Katzen, das sind unsre. (bunlar onların kedileri değil, bizimkiler.)

İyelik zamirlerini aşağıdaki gibi kullanmak da mümkündür.

Der                         Die                    Das                  Çoğul

Der meine         Die meine           Das meine         Die meinen

der deine          die deine            das deine         die deinen

der seine          die seine            das seine          die seinen

der ihre             die ihre             das ihre            die ihren

der seine          die seine            das seine          die seinen

der unsere        die unsere          das unsere        die unsren

der eure           die eure             das eure           die euren

der ihre            die ihre              das ihre            die ihren

der Ihre            die ihre             das ihre            die ihren

İyelik zamirleriyle bu şekilde, „der“, „die“ ve „das“ artikelleriyle birlikte tek başlarına kullanıldıklarında ismin -i, -e, -in hallerinde
sonlarına eklenen takılar der, die, das ile yapılan sıfat tamlamalarında sıfata eklenen takıların aynısıdır.

DAS DEMONSTRATİVPRONOMEN (İşARET ZAMİRLERİ)

İşaret zamirleri, sözü söyleyen kişinin bilinen veya daha yakından belirlenmesine, kişi veya cisme işaret etmesine yarayan sözcüklerdir. Bunlar tek başlarına kullanıldıkları gibi („der“ „die „das“ gibi) bir kısmı da ismin önünde ve bir isimle kullanılırlar.

„der“ „die“ „das“ (bu, o)

Artikel olarak bildiğimiz bu üç sözcüğü isimlerden bağımsız olarak tek başlarına işaret olarak da kullanmak mümkündür. Bunlar genellikle „o“ veya „bu“ anlamına gelir. Kullanışları „er“, „sie“, „es“ şeklindeki 3. tekil zamirlerine benzerler. „der“ artikeli „der“ olan isimleri, „das“ artikeli
„das“ olan isimleri ve „die“ artikeli „die“ olan isimleri işaret ederler.

Örnekler;

Der Mann kennt uns nicht. (Adam bizi tanımıyor)

Der kennt uns nicht. (O bizi tanımıyor.)

die Frau ist nicht ehrlich. (kadın dürüst değildir.)

Die ist nicht ehrlich. (O dürüst değildir.)

Dem kranken Mann kannst du nicht helfen.(hasta adama yardım edemezsin.)

Dem kannst du nicht helfe. (Ona yardım edemezsin)

Ich kaufe diesen Ball für die Kinder. ( Bu topu çocuklar için satın alıyorum)

Ich kaufe diesen Ball für die. (Bu topu onlar için satın alıyorum.)

dieser, diese, dieses / jener, jene, jedes

Dieser, diese, dieses işaret zamirleri „bu“ anlamına gelir. Jener, jene, jedes ise genellikle „şu“ anlamındadır. İşaret edilen şey yakınsa „dieser, diese, dieses“ sözcükleri kullanılır. Eğer işaret edilen şey uzaksa „jener, jene, jedes“ sözcükleri kullanılır.

Der Mann (adam) – dieser Mann (bu adam) veya jener Mann (şu adam)

Die Frau ( kadın )- diese Frau (bu kadın) veya jede Frau (şu kadın)

Das Haus (ev) – dieses Haus (bu ev) veya jedes Haus (şu ev)

Çekim Tablosu aşağıdaki gibidir;

 
                                    Der                       Die                      Das                  Çoğul (die)

Yalın Hal               Dieser / jener         Diese / jene         Dieses / jenes        Diese / jene

-İ Hali                 diesen / jenen          diese / jene         dieses / jenes        diese / jene

-E Hali                diesem / jenem         dieser / jener       diesem / jenem       diesen / jenen

-İn Hali               dieses / jenes           dieser / jener       dieses / jedes        dieser / jener

Dieser Mann ist mein Onkel. (Bu adam benim amcamdır)

Er wohnt in jenem Haus. (O şu evde oturuyor.)

Dieses Buch habe ich schon gelesen. (şu kitabı okudum)

derselbe, dieselbe, dasselbe

Bu işaret zamiri ise „aynı“ anlamına gelir ve yine isimlerin önünde artikellerin yerinde bulunur. Bu zamirin ilk hecelerinden hangisinin hangi
artikelin yerine geldiği bellidir.

Der Mann (adam) – derselbe Mann (aynı adam)

Die Frau (kadın) – dieselbe Frau (aynı kadın)

ÇEKİM TABLOSU

                                 Der                       Die                         Das                    Çoğul (die)

Yalın Hal                Derselbe                Dieselbe                Dasselbe                Dieselben

-İ Hali                  denselben               dieselbe                 dasselbe               dieselben
     
-E Hali                 demselben               derselben              demselben             denselben

-İn Hali                desselben                derselben              desselben              derselben

İsmin bazı hallerinde ve çoğulda bu zamirlerin sonuna bir -n harfi eklenir.

Dasselbe Hemd kostet in Köln viel billiger. (aynı gömlek Köln'de çok daha ucuz.)

Der Direktor hat seit 10 Jahren dasselbe Auto. (müdür 10 yıldan beri aynı otomobile sahip)

Ich sehe immer dieselben Kinder im Garten.I (Hep aynı çocukları bahçede görüyorum)

derjenige, diejenige, dasjenige

Bu işaret zamirleri tek başlarına ismin önünde bulunduklarında „o“ sözcüğü yardımıyla Türkçeye çevrilebilirler. Ancak önünde bu zamirlerin olduğu isimler genellikle bir yan cümleyle daha yakından tarif edilir.

ÇEKİM TABLOSU

                              Der                      Die                         Das                       Çoğul (die)

Yalın Hal             Derjenige                Diejenige              Dasjenige                Diejenigen

-İ Hali               denjenigen               diejenige              dasjenige                 diejenigen

-E Hali              demjenigen               derjenigen           demjenigen               denjenigen

-İn Hali             desjenigen               derjenigen            desjenigen                derjenigen

Ich will denjenigen Man sehen, der mein Auto beschädigt hat.Benim otomobilimi tahrip eden adamı görmek istiyorum.

Das ist diejenige stimme, die gestern mit mir gesprochen hat.Bu dün benimle konuşan ses.

Selbst, selber (bizzat, kendim, kendin vs..)

Bu iki zamir artikellerin yerin tutmaz ve bağımsız tek başlarına kullanılarlar. Bir ismin yanında veya başka bir zamirle bulunur. Kendisinden
bahsedilen ismin bir başkasıyla karıştırılmamasını özellikle onun kastedildiğini ifade ederler. İsmin hallerine göre çekimlenmezler. Örnekler;

Ich selbst kann diese Aufgabe nicht schaffen. (ben kendim(bizzat kendim) bu ödevi başaramam)

Die Mutter selbst kauft imme unser Gemüse. (annenin kendisi hep bizim sebzemizi satın alır)

Das glaubst du selber nicht! (Buna kendin de inanmıyorsun.)

DAS INTEROGATIV-PRONOMEN (SORU ZAMİRLERİ)

Soru zamirleri almancada „fragepronomen“ olarak da adlandırılır. Bu grup içinde şu soru zamirlerini saymak mümkündür;

wer? (kim)

was? (ne?)

welcher, welchem, welches (hangi)

was für ein (eine)? (ne gibi, nasıl bir?)

„wer“ (kim?) Soru Zamiri

Bir eylemi bir hareketi yapan kişi öğrenmek için kullanılır. Çekimi aşağıdaki gibidir;

Yalın Hal: wer? (kim?)

-İ Hali : wen (kimi?)

-E Hali: wem (kime?)

-İn Hali: wessen? (kimin?)

Cümlenin başına yer alır ve fiil hemen ardından gelir.

Wer bringt mir diese Stühle? (kim bana bu sandalyeleri getirir?)

Wer ist Krank? (kim hasta?

Bu soru zamirlerinden „wessen“ mutlaka „kimin“ olduğu sorular isimle yan yana bulunmalıdır.

Wessen Wein ist der beste? (en iyi kimin şarabıdır?)

Wessen Kinder sind sehr frech? (kimin çocukları çok yaramazdır?)

„Was“ (Ne?) Soru Zamiri

Bu soru zamiri şahısları değil de cisimlerin ne olduğunu sorar. Çekimi aşağıdaki gibidir;

Yalın Hal: was? (ne?)

-İ Hali: was? (neyi)

-E Hali: —

-İn Hali: wessen? (neyin)

Was soru zamirinin -e hali olarak bazı durumlarda „neye“ anlamına gelmek kaydıyla „wem“ soru zamirini kullanmak mümkündür.

Was ist das? (bu nedir?)

Was zeigt der mann? (adam ne (neyi) gösteriyor?)

Wessen Wolle verkauft der Bauer? (Çiftçi neyin yününü satıyor?)

„wer“, „was“ ve edatlar

„wer“ ve „was“ zamirlerini bir takım edatlarla birlikte kullanmak da mümkündür. Bunlar ya edata bitişik yazılır ya da edatın arkasında yer
alabilir.

An wen – kimi

auf wen – kimin üstüne, kime

auf wem – kimin üstünde, kimde

in wen – kime

in wem – kimde

über wen – kimin hakkında

über wem – kimin üzerinde

mit wem – kiminle

zu wem – kime

von wem – kimden

bei wem – kimin yanında

durch wen – kimin sayesinde

an was (woran) -neyi

auf was / worauf – neyin üstüne, neyin üstünde

über was / worüber – neyin üzerine, neyin üzerinde

unter was / worunter – neyin altına, neyin altında

mit was / womit – neyle

von was / wovon – neden, neyle

bei was / wobei – neyin yanında gibi..

„Welcher“, „welche“, „welches“ (hangi)

Hangi anlamına gelen bu soru zamiri mutlaka bir isimle beraber bulunur ve bu ismin önündeki artikelin yerini almış olur. Bu yüzden sondaki takılar artikele göre değişir.

ÇEKİM TABLOSU

                              Der                   Die                  Das                   Çoğul (die)
       
Yalın Hal              Welcher              Welche              Welches              Welche

-İ Hali                welchen               welche              welchem              welche
               
-E Hali               welchem              welcher             welchem               welchen

-İn Hali              welches              welcher              welches                welcher

Welches Kind suchen Sie? Hangi çocuğu arıyorsunuz?

Ich suche dieses Kind. Bu çocuğu arıyorum.

Welchen Film haben Sie gesehen? – Hangi filmi gördünüz?

Den Abenteuerfilm habe ich gesehen. Macera filmini gördüm

„was für ein (eine)“ (Ne gibi bir, nasıl bir)

Üç ayrı sözcükten meydana gelen bu soru da isimlerin önünde bulunur ve bir şahıs veya cismin niteliklerini öğrenmek için kullanılır. Bu sorunun içindeki „ein“ veya „eine“ sözcüğü önüne geldiği ismin artikeline göre değişir.

Was für ein Mann? (Nasıl bir adam? Ne gibi bir adam?)

Was für eine Frau? (Nasıl bir kadın? Ne gibi bir kadın?)

Bu soruya verilen cevaplarda, ein veya eine şeklindeki belirsiz tanımlılıklardan faydalanılır.

Was für ein Mensch ist er? ( O nasıl bir insandır?)

Er ist ein freundlicher Mensch. (O samimi bir insandır.)

Soru cümlesinin fiilinin gerektirdiği hallerde „was für ein, eine“ sorusundan „ein“ veya „eine“ artikeli, ismin -i, -e, -in haline konabilir.

Was für einen Hut wünschen Sie? ( Nasıl bir şapka istiyorsunuz? Burda „einen“ -i haline geçmiştir.

DAS İNDEFİNİTE PRONOMEN (BELİRSİZ ZAMİRLER)

Belirsiz zamirler çok çeşitlidir. Almancada en çok rastlanan belirsiz zamirler şunlardır;

man – cümlenin anlamını genelleştirir.

Jemand – birisi, herhangi birisi

niemand – kimse, hiç kimse

jeder – herkes

jedermann – herkes

einander – birbirine, birbirlerine

irgend – herhangi

irgendwer – herhangi biri

irgendwas – herhangi bir şey

irgendwie – herhangi bir şekilde

alles – hepsi , herkes

einer, eine, eines – bir şey

etwas – biraz

mehrere – bir çok

einige – birkaç

nichts – hiç bir şey

„man“

Man sözcüğünün Türkçede bir karşılığı yoktur. Oysa almancada cümlede tek başına bir isim gibi kullanılabilir. Man, cümlenin anlamına „gidilir, yapılır, edilir“ gibi genel bir anlam veya belirsizlik ekler.

Man spricht hier nicht. Burada konuşulmaz.

Man versteht seine Worte nicht. Sözleri anlaşılmıyor

„Jemand“ (Birisi)

Çekimi;

Yalın Hal: jemand – birisi

-İ Hali: jemanden – birisini

-E Hali: jemandem – birisine

-İn Hali: jemandes – birisinin

Jemand -i halinde genellikle yalın halde olduğu gibi yine „jemand“ halinde de kullanılabilir.

Jemand hat mein Auto gestohlen. (biri benim otomobilimi çaldı.)

Bu soru zamiri soru cümlelerinde kullanıldığında „hiç kimse, hiç kimseyi, hiç kimseye“ gibi anlamlarda Türkçeye çevrilir.

„Niemand“ (Hiç Kimse)

Çekimi;

Yalın Hal: niemand- hiç kimse

-İ Hali: niemanden – hiç kimseyi

-E Hali: niemandem – hiç kimseye

-İn Hali: niemandes – hiç kimsenin

Gib dein Geld niemandem!( Paranı kimseye verme!)

„Jeder, jedermann“ (herkes)

Çekimi;

Yalın Hal: jeder – herkes

-İ Hali: jeden – herkesi

-E Hali: jedem – herkese

-İn Hali: jedes – herkesin

Ich schenke jedem ein Buch. (herkese bir kitap hediye ediyorum)

„jeder“ zamiri, isimlerin önünde de bulunabilir ve dieser, diese, dieses gibi ismin artikeline uygun takıları jed- kökünün alarak jeder, jede, jedes şeklinde kullanılır.

Jeder Schüller – her öğrenci

Jede Blume – her çiçek

Jedes Kind – her çocuk gibi..

„all, alles“ (bütün, hepsi)

Bu zamir çok çeşitli şekillerde kullanılabilir. All, alle, alles şeklinde yazılması mümkündür.

Alles oder nichts! (ya hep ya hiç!)

DAS RELATIV PRONOMEN (İLGİ ZAMİRLERİ)

İlgi zamirleri cümle içinde bir isme bağlı olarak daha geniş bilgi verilmesini sağlayan ilgi cümlecikleri kurulmasına yardımcı olurlar. En çok
kullanılan ilgi zamirleri hem artikel olarak bilinen hemde işaret zamiri olarak kullanılan der, die ve das sözcükleridir. Bunları Türkçeye „ki o“ şeklinde çevirmek mümkündür.

Der Mann ist mein Onkel. (o benim amcamdır.)

Der Mann steht vor der Tür. (adam kapının önünde duruyor.)

Bu iki cümleyi tek cümle haline getirdiğimizde;

Der Mann, der vor de Tür steht, ist mein Onkel. (adam, ki o kapının duruyor, benim amcamdır.)

İlgi zamirleri Reflexivsatz denilen ve işaret edilen konuyu iki virgül arasında açıklayan cümlelerde kullanılır. Yukardaki cümlede „der“ sözcüğü adamı yani amcanın yerini almaktadır.

Die Frau, die sehr arm ist… (kadın ki, o çok fakirdir şeklinde çevirebiliriz türçeye.)

Bu cümlede de „die“ ilgi zamiri kadının yerini almıştır.

İLGİ ZAMİRLERİNİN ÇEKİMİ

Tekil:

Yalın Hal: der – die – das

-İ Hali: den – die – das

-E Hali: dem – der – dem

-İn Hali: dessen – deren – dessen

Çoğul:

Yalın Hal: die

-İ Hali: die

-E Hali: denen

-İn Hali: deren

Örnekler:

-İ Halindeki cümle örneği;

Den Brief, den ich schreibe, ist lang.(Yazdığım mektup uzundur)

-E Halindeki cümle Örneği;

Der Freund, dem ich eine Kamera schicke, lebt in Kanada.(Bir kamera gönderdiğim arkadaş Kanada'da yaşamaktadır.)

-İn halindeki cümle örneği;

Der Ingenieur, dessen Auto im Garten steht, wohnt in diesem Haus.(Otomobili bahçede duran mühendis bu evde oturuyor.)

„Welcher, welche, welches“

Soru zamiri olarak da bildiğimiz „hangi“ anlamına gelen bu sözcükler ilgi zamiri olarak da kullanılabilir.

Der Mann, welcher dir helfen kann, ist nicht hier.(Sana yardım edebilecek adam burda değildir)

Die Katze, welche Sie gesehen haben, gehört mir.(gördüğünüz kedi bana aittir.)

Das Kind, welchem diese Tasche gehört, soll sofort zu mir kommen.(Bu çantanın sahibi olan hemen bana gelsin.)

İlgi Zamiri Olarak „wer“ ve „was“

Kim ve ne anlamına gelen bu soru zamirlerini ilgi zamiri olarak kullanmak da mümkündür. „Wer“ , ilgi zamirinin cümle içindeki belirli bir isme bağlanması mümkün olmayan hallerde kullanılır ve belirsiz bir kişi veya kişileri ifade eder. Çekimi aynen soru zamirindeki gibidir.

Çekimi;

Yalın Hal: wer

-İ Hali: wen

-E Hali: wem

-İn Hali: wessen

Wer nicht arbeitet, der kann nicht erfolgreich werden.(Çalışmak istemeyen başarılı olamaz.)

Wen die einen lieben, den hassen die anderen.(Birisinin sevdiğinden diğerleri nefret ediyor.)

Wem du glaubst, dem mußt du auch vertrauen.(İnandığın kişiye itimat etmelisin.)

„was“ ilgi zamiri ise yine ilgi zamirinin bağlanabileceği bir isim mevcut olmadığı zaman kullanılır ve daha çok yapılan eylemi yakında tarif etmiş olur.

Was er plant, das realisiert er auch.(planladığını gerçekleştir.)