BRUSELLA NEDİR, NASIL BULAŞIR?

En kısa ifadesi ile enfekte hayvanlardan insana geçerek bakteriyel özellikteki bulaşıcı bir hastalığı ifade etmektedir.  Hastalık tıpta bruelloz olarak nitelendirilse de yaygın olarak hastalığa neden olan brusella bakterisinin ismi ile anılmaktadır. Ancak bu bakterinin de birbirinden farklı birkaç türü bulunmaktadır. Bazıları ineklerde enfeksiyon oluşumuna sebebiyet verirken bazıları ise köpek, domuz, koyun, keçi ve deve gibi hayvanlarda olmaktadır. Çoğunlukla da bu enfeksiyonu barındıran hayvanlara doğrudan temasa bağlı olarak bulaşmasının yanında söz konusu hayvanların et ve sütlerinin tüketimine bağlı olarak da insanlara bulaşabilmektedir. Çoğu zaman belirti vermeyen hastalık belirti vermesi durumunda da ateş, üşüme, halsizlik hissi gibi özel bir belirti hissi oluşturmamaktadır. Hayvanlarda tedavi imkanı oluşturmayan hastalığın insanlar üzerindeki tedavisi ise antibiyotik ile yapılmaktadır.

Brusella hastalığı; patojen bakterilerin vücuda hayvanın et ve sütünün tüketimi ya da idrar ve dışkısı ile doğrudan temas edilmesine bağlı olarak bulaşmaktadır. Söz konusu faktörlere bağlı olarak hayvan veya çiğ et üzerine çalışan çiftlik hayvanları, veterinerler ve mezbaha çalışanları risk altındadırlar. Hastalığın oluşum riskini azaltabilmek için ise çiğ et ve pastörize edilmemiş olan süt ürünlerinin kullanımından uzak durmak gerekmektedir. Bu alanda çalışan ve birebir temas eden bireylerin koruyucu özelliği bulunan kıyafet ve eldiven giymesi önemli bir yere sahiptir.

Brusella hastalığının bulaşması; genellikle temasa bağlı olarak gerçekleşmektedir. Hastalık herhangi bir kişiden başka bir kişiye geçmesi durumu çok nadir bir durumu ifade etmektedir. Ancak emzirme sürecindeki bir anneden süt yolu ile bebeğine geçebilmektedir. Bunun yanı sıra pastörize edilmeyen süt ya da az pişen et benzeri hayvansal gıdalar aracılığı ile, cilt üzerinde yer alan kesikler ve ya çizik benzeri açık yaraların hayvan ile temasına bağlı olarak bulaşabilmektedir. Nadiren de olsa cinsel temas aracılığı ile de geçebilmektedir.

Brusella hastalığı genellikle 4 ana grup bakteri türü örülmektedir. Bunlar genellikle sığırlardan bulaşan bakteriler, koyun ve keçilerde bulunan bakteriler, yabani domuzlarda bulunan bakteriler ve köpeklerden bulaşan bakterilerdir.

Brusella oluşumu için risk unsurları; da çeşitlilik göstermektedir. Söz konusu hastalık erkeklerde daha yaygın olarak görülmektedir. Mikrobiyologlar, çiftlik çalışanları, et işletme tesisi ve mezbaha çalışanları, hastalığın sıklıkla görüldüğü bölgelerde yaşayan ve gidenler, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünü kullanan bireylerde daha çok görülmektedir.

Brusella hastalığının belirtileri; hastalığa yakalanan kişilerin büyük bir çoğunluğunda hiçbir belirtiye neden olmazken ya da çok az belirtiler göstermektedir. Hastalığa yakalananların sadece çok az bir kısmında çeşitli belirtiler görülmektedir.

Brusella hastalığının belirtileri; çoğunlukla kendisini göstermeyen ya da çok az belirgin olan belirtiler olsa da nadiren de olsa çeşitli belirtiler göstermektedir. Hastalık çoğunlukla bakterinin vücuda girişinden  5 – 30 gün aralığında ortaya çıkmaktadır. Hastalığın en yaygın belirtisi ateş olmak üzere, sırt ve kas ağrıları, iştahsızlık, kilo kaybı, karın ve baş ağrıları, halsizlik, geceleri yoğun olarak terleme, tüm vücut genelinde ağrı ve sızlama hissi gibi belirtiler göstermektedir.

Hastalığın belirtileri kimi zaman ortadan kalkabilmesiyle birlikte hasta bireylerde uzun süre hiçbir şikayet olmayabilmektedir. Bazı hastalarda da kronik bir hal alması dolayısıyla hastalığın tedavi sürecinden sonra bile belirtiler uzun süre devam edebilmektedir. Hastalığın belirtileri ise hastalığa neden olan bakteriye bağlı olarak değişebilmektedir.

Brusella hastalığının; teşhisi konması güç bir hastalıktır. Genel olarak hafif ve belli olmayan bir düzeyde devam eden bir hastalıktır. Teşhis koyabilmek için öncelikli olarak hastanın şikayetlerinin dinlenmesinin ardından fiziksel muayene sürecine geçilmektedir. Karaciğer ve dalakta görülen büyüme, şişen lenf düğümleri, eklemlerde görülen şişlik ve hassasiyet hissi, nedeni belli olmayan ateş, çitte görülen döküntü gibi belirtiler gözlemlenmesi teşhisi kolaylaştırmaktadır. Hastalığın tanısını koyabilmek için kan, idrar ve kemik iliği kültürü, boyun omurilik sıvı incelemesi ve kanda antikor testi gibi testler uygulanmaktadır.

Brusella hastalığının tedavisi; antibiyotik tedavisi şeklinde yapılmaktadır. Belirtilerin başlamasından itibaren bir aylık bir süreç içerisinde tedavinin başlaması iyileşme sürecini artırmaktadır.

Brusella hastalığından korunmak; için pastörize edilmemiş olan süt ya da süt ürünlerinden uzak durmak, yeteri kadar pişmemiş olan etlerden uzak durmak, hayvanlarla uğraşan kişilerin gerekli korunma kıyafetlerini kullanarak ve evcil hayvanların aşılatılması yolları ile yapılabilmektedir.

Bruselloz çeşitli yerlere sıçrayabilen bir özellik göstermektedir. Özellikle üreme sistemi, karaciğer, kalp ve merkezi sinir sistemi başta olmak üzere birçok noktada etkilere neden olabilmektedir. Hastalık doğrudan herhangi bir ölüme sebebiyet vermese de yol açtığı komplikasyonlara bağlı olarak ölüme sebebiyet verebilmektedir.