Ay tutulması

Ay, kendi yörüngesinde hareket ederken, Dünya’nın gölgesine girmesiyle ay tutulmasını meydana getirir. Ay, Dünya’nın gölgesine girdiğinde Güneş’ten aldığı ışıkları alamaz hale gelir. Ay tutulması çoğunlukla yılda iki defa meydana gelmektedir. Ay tutulmasında Dünya, Güneş ile Ay arasına girerek Ay’ın Güneş ışıklarını almasına mani olmaktadır. Bu durumda Dünya’nın gölgesi Ay yüzeyine düşmektedir. Yarı gölgeli ay tutulması, tam ay tutulması ve parçalı ay tutulması olmak üzere 3 farklı şekilde ay tutulması meydana gelmektedir. Tutulmaların şeklini, Dünya’nın Ay ile Güneş arasındaki konumu belirlemektedir.

 Ay Tutulması Nedir?

Dünya’nın Ay ile Güneş arasına girmesi neticesinde meydana gelen doğa olayına Ay tutulması adı verilmektedir. Ay tutulması, Ay’ın dolunay evresinde ya da düğüm noktalarına yakın olduğu zamanlarda meydana gelen bir doğa olayıdır. Güneş de zıt düğüm noktasında ise ay tutulması gerçekleşir. Bu durumda Dünya’nın gölgesi Ay’a düşer ve ay tutulması meydana gelir. Ay saatte 3456 km hareket etmektedir. Dünya’nın Ay’a düşen gölge konisi 1 360 000 km uzanmaktadır ve bu koni, ay uzaklığından 8800 km daha geniştir. Ay’ın saatlik hareketleri ve gölge konisi uzunluğu ve konumu nedeniyle ay tutulması 40 dakika ile 60 dakika arasında sürmektedir.
Ay tutulması; yarı gölgeli ay tutulması, parçalı ay tutulması ve tam ay tutulması şeklinde görülmektedir. Yarı gölgeli ay tutulmasında Ay, Dünya’nın gölge konisinin yarısından geçmektedir. Bu ay tutulması çıplak gözle görülemeyen bir ay tutulmasıdır. Yarı gölgeli ay tutulması, en nadir görülen ay tutulması şeklidir.
Parçalı ay tutulması; Ay’ın bir bölümünün Dünya’nın gölge konisinden tamamen geçtiği zamanlarda meydana gelir ve çıplak gözle görülmesi mümkündür.
Tam ay tutulması ise, Ay kırmızı renge bürünmektedir. Tam ay tutulmasında Ay’ın bu rengi almasının nedeni, gölgede kalan Ay’dan yansıyan Güneş ışıklarının atmosferden geçerken atmosfer şartları nedeniyle yalnızca kırmızıya yakın ışıkların geçebilmesidir.
Ay tutulması ile güneş tutulmasının farkı ise şudur; Güneş tutulmasında Ay, Güneş ile Dünya arasına girerek Güneş ışıklarının Dünya’ya ulaşmasını engeller ve Ay’ın gölgesi Dünya’ya yansır. Ay tutulmasında ise, Dünya, Güneş ile Ay’ın arasına girer ve Ay’ın Güneş ışıklarını ve parlaklığını almasını engeller ve Dünya’nın gölgesi Ay’a yansır.

Ay Tutulması Neden Olur?

Ay, Dünya etrafında yörünge hareketlerini yaparken Dünya, Güneş ve Ay etrafında yörünge hareketlerini yapmaktadır. Ay ve Dünya’nın bu yörünge hareketleri sırasında Güneş’e dönük olan yüzleri aydınlık olur. Ay ve Dünya’nın Güneş’e dönük olmayan karanlık yüzleri ise, arkalarında gölge konisi oluşturur.  Ay tutulması da, Ay’ın Dünya’nın gölge konisine girmesi ile meydana gelir.
Ay, Dünya etrafındaki dönüşünü 27,7 günde tamamlamaktadır. Ay, Dünya etrafındaki bu yörünge hareketi sonrasında Dünya’nın gölge konisine girmektedir Bu durumda Ay tutulması meydana gelmektedir. Ay tutulmasının meydana gelebilmesi için, Ay’ın evresinin dolunay olması gerekmektedir. Ay tutulmasının meydana gelebilmesi için bir diğer gereklilik ise, Dünya, Güneş ve Ay’ın aynı hizada sıralanmalarıdır. Dünya, Güneş ve Ay’ın aynı hizada sıralanmadığı hiçbir durumda ne güneş tutulması ne de ay tutulması meydana gelir. Dünya’nı n ve Ay’ın yörünge hareketleri, hızları ve kütle büyüklükleri ay tutulmasının şeklini ve zamanını belirleyici faktörlerdendir.

Ay Tutulması Nasıl Olur?

Ay tutulması, Dünya’nın Güneş ile Ay arasına girmesi sonucu meydana gelen bir doğa olayıdır. Ay, Dünya’nın gölgesine girer ve Güneş’ten aldığı ışığı kaybeder. Bu durumda meydana gelen ay tutulmasında, Dünya’nın gölgesi Ay’a düşmektedir. Ay ve Dünya’nın yörünge hareketleri sonucu yılda 2 kez ay tutulması meydana gelmektedir. Ay tutulması, Ay’ın ufuk çizgisi üzerinde olduğu herhangi bir noktadan izlenebilmektedir. Ay tutulması yılda iki kez olsa da, nadir durumlarda yılda 3 kez ay tutulması görüldüğü gibi, hiç ay tutulması olmadığı da görülmektedir.
Ay tutulması, Güneş tutulmasına kıyasla daha uzun sürmektedir. Güneş tutulması dakikalar içinde sona ererken Ay tutulması, 1 saate kadar sürebilmektedir. Bunun sebebi ise oldukça basittir. Dünya’nın kütlesi, Ay’ın kütlesinden daha büyük olması nedeniyle daha geniş bir alanda gölge düşürmektedir. Bu duruma, Ay’ın dönüş hızı da eklendiğinde ay tutulması 40 ila 60 dakika arasında sürmektedir.