Alerji Nedir, Alerji Neden Olur, Alerjiye Ne İyi Gelir?

ALERJİ NEDİR?
Alerjen, olarak tabir edilen ve zararsız maddelerin herhangi bir nedenden dolayı vücuda girişi sonucu bağışıklık sisteminin aşırı ya da normal olmayan boyutlarda bir tepki vermesidir. Bunlar zararsız olmakla birlikte kimi durumlarda hayati tehlike ve ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Normal şartlarda bu reaksiyonlar görülmezken, bazı kişilerde görülebilmektedir. Özellikle genetik olarak eğilimli olmak da neden olabilmektedir. Alerjiler mevsimsel olabildiği gibi yıl boyu süren alerjiler de olabilmektedir. Mevsimsel alerjilere ise bahar alerjisi örnek gösterilebilir.

ALERJİ NEDENLERİ NELERDİR?

Oluşan alerjik durumlar genel olarak iki başlıkta toplanabilmektedir. Doğal ortam ve kimyasal ortam kaynaklı nedenlerden kaynaklanmasıdır. Genetik alt yapı, çayır polenleri, ev tozu akarları, hayvan kılları, küf mantarları, arı venomları ve bazı gıdalar alerjik sonuçlar doğurabilmektedir. Özellikle en sık alerji yapan gıdalar ise yumurta, baklagiller, buğday, fıstık, karides, süt, soya ve kuruyemişlerdir. Besin alerjisi çocukların %5’i ve yetişkinlerin %3’ünü etkileyebilmektedir. Yaşanan besin alerjisi hafif dozdan ağır boyutlara doğru geniş bir kapsamda kendini göstermektedir.
Deri alerjilerini ise egzama, ürtiker ve anjiyoödem şeklinde ayrılabilir. Atopik dermatit ise egzamada en yaygın görülen çeşididir. Bu rahatsızlık kuru kaşıntı ve kırmızı deri lezyonlarına yol açar.
Deri alerjini tetikleyen nedenlere bakılırsa; alerjen maddeler, hayvan kılları, sabun, deterjan ve losyonler, kuru hava gibi egzamayı da tetiklemektedir.
İlaçlara karşı olan alerjilerde ise kişi ilaçla ilk temas ettiğinde kendini göstermeyebilir. İleri zamanlarda deride döküntü, ürtiker, kaşıntı, hırıltılı bir şekilde solunum, şişme, kusma, baş dönmesi gibi durumlar ortaya çıkar. Bunun tespiti için ilaç deri testi ve provokasyon testleri de uygulanabilmektedir.
Alerji kimi durumlarda da vücudun zayıf olduğu zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Örneğin hamilelik ya da hastalık gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır.

ALERJİ BELİRTİLERİ NEDİR?

Hapşırma, burun akıntısı, burunda tıkanıklık, gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve sulanma, boğazda hırıltı, öksürük, deride kızarıklık ve kaşıntılı döküntü, astım ve egzama semptomlarının ilerlemesi gibi belirtiler söz konusudur.

ALERJİ TESPİTİ İÇİN KULLANILAN TESTLER

Deri testleri ve kan tahlilleri ile belirlenebilmektedir. Deri testleri ile 20 dk ve kan tahlili ile 24 – 48 saat zarfında sonuca ulaşılır.
1 – Prick Testi: 20 – 30 çeşit alerjen belirlenebilir. Hastanın derisinin çizilmesinin ardından alerjiye sebebiyet veren maddeler solüsyon olarak hazırlanır ve çizilen deriye damlatılarak 30 dakika kadar beklenir. Ardından kızarıklık oluşan yerlere damlatılan madde, alerjen madde olarak kabul edilir. Bu testte dikkat edilmesi gereken nokta kullanılan bazı ilaçların test sonuçlarını etkilemesi nedeniyle test sürecinden önce bu ilaçlarında değerlendirmeye katılmasıdır.
2 – Patch Testi: Egzamayı oluşturan alerjenlerin tespiti amacıyla kullanılan bir yoldur. Bir bant üzerine kimyasal maddelerin dökülmesi sonrası hastanın sırtına yapıştırılarak iki gün beklenir. Bekleme sürecinin donunda bant çıkarılır. Ve kızarıklığın oluştuğu yerdeki kimyasal hastanın alerjisinde alerjen olarak kabul edilir.
3 – Kan Testi (IgE antikoru): Kandaki IgE antikoru oranının tespiti amacıyla kullanılan yoldur. ölçmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

ALERJİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

ALERJİK RİNİT; alerjik rinit; toplumda saman nezlesi ya da yaz nezlesi olarak bilinmektedir. Bu alerjiye çeşitli kimyasallar, hayvan tüyleri, bazı gıda maddeleri, ev tozları, polenler gibi maddeler neden olmaktadır. Kaşıntı, tıkanıklık, boğazda kaşıntı, kuru kuru öksürme, burun akıntısı gibi belirtiler göstermektedir.
ALERJİK ASTIM; genellikle alerjiye yatkınlığı bulunan kişilerde görülür. Kuru öksürük, nefes darlığı ve göğüste sıkışma gibi belirtiler görünür. Bu hastalığın en çok görüldüğü kişilerde alerjen maddeler hayvan tüyleri, ev tozları, polenler, hamam böcekleri, küf mantarları neden olmaktadır.
ALERJİK KONJONKTİVİT; gözde görülen bir alerji çeşitidir. Gözlerin beyaz kışını kapsayan konjonktiva denilen zarın alerjen maddelere gösterdiği tepkiler sonucu oluşur. Gözdeçeşitli belirtilere neden olmaktadır. Bu belirtiler; kaşıntı, yanma ve sulanma gibi belirtileri vardır. Alerjik konjonktivitin 5 tipi mevcuttur. Bunlar: Mevsimsel alerjik konjonktivit, Pereniyal alerjik konjonktivit, Vernal keratokonjunktivit, atopik keratokonjunktivit ve dev papiller konjunktivittir.
ÜRTİKER: doğal ve kimyasal nedenler sonucu ortaya çıkmaktadır. İlaçlar, inek sütü, kuruyemiş, domates ve yumurta gibi besinler, hazır gıdalardaki katkı maddeleri, polen, ev tozları gibi solunum yoluyla alınan maddeler, böcek ısırmaları sebep olmaktadır. Kaşıntı, kızarıklık gibi belirtileri mevcuttur.
BESİN ALERJİSİ: besinlerde bulunan proteine karşı vücudun alerjik yönden tepki göstermesidir. Döküntü, kaşıntı, mide ağrısı ve ishal bibi belirtiler görülebilir.
ATOPİK DERMATİT; yaygın olarak bilinen ismi ile çocuk egzamasıdır. Bu hastalık tedavi edilmediği takdirde ilerleyen dönemde astım ve alerjik ritine çevirme ihtimali söz konusudur. 6 ay ve 2 yaş arası çocuklarda görülür. Kaşıntı ve kuru kırmızı lezyonlar şeklinde belirtiler söz konusudur.
ARI SOKMASI; ağrı, şişme ve kısa bir süre sonra kendiliğinden geçmesi gibi, bu durum daha tehlikeli boyutlara ulaşabilmektedir.
ANAFİLAKSİ; alerjiler arasında en tehlikeli ve ölümcül sonuçlar doğuran çeşididir. Nefes almada zorluk, bilinç kaybı gibi sonuçları olabilmektedir.
ALERJİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Alerji teşhisi için kan testi ve deri testi uygulanarak tespit edilir. Ve korunma, ilaç tedavisi ve gerekli durumlarda ise immunoterapi yöntemleri ile rahatlama sağlanır.
Tedavi yöntemlerinde 3 temel yöntem söz konusudur. İlki alerjiden uzak durulmasıdır. Ki bu durum pek mümkün olan bir yöntem değildir. İkinci yöntem ise ilaç tedavisidir. Burada ise kortizon ve antihistaminik ilaçları kullanılmalıdır. Üçüncü ve en etkili yöntem ise aşı tedavisidir. Bu tedavide alerjiye neden olan madde hastaya önce düşük daha sonra yüksek dozda verilerek hastanın alerjiye olan duyarlılığı ortadan kaldırılmaktadır. Aşı tedavisi de iki yöntemle yapılır. İlkinde 6 – 12 ay boyunca devam eder. Ve en az dozdan yüksek doza doğru uygulanır. İkinci yöntem ise dil altına damla verilerek uygulanır.

ALERJİDEN KORUNMA YOLLARI

Alerjik rinitte alerjenlerden korunma da önemlidir. Bunun için de ve tozu akarlarına yönelik, nemi azaltmak için ihtiyaç duyulan havalandırma sağlanmalı, yatak çarşafı ve nevresim gibi ürünlerin temizliğine özen gösterilmeli, yatak odalarında tüy ve yün barındıran ürünlerden kaçınılmalıdır.
Polenlerden korunmak için; polenin yoğun olduğu dönemlerde mümkün olduğunca kapalı alanlarda durulmalıdır. Güneş gözlüğü kullanımına dikkat edilmeli ve mümkünse, klima ve araçlarda polen filtresi kullanılmalıdır.
Mantarlar oluşumunu önlemek amacıyla evlerin kuru tutulması önemlidir. Ve ıslak yüzeylerin temizlemek için amonyak kullanılmalıdır.
Besinlere karşı olan alerjilerde ise bu ürünlerden ve bu ürünlerin bulunduğu tüketim maddelerinden uzak durulmalıdır.
Bebeklerde alerji olma riski yüksekse anne sütü 6 aydan önce bıraktırılmamalıdır.
Ev işi yapılması sırasında maske kullanımına dikkat edilmelidir.
Sigara tüketimi bırakılmalıdır.
Parfüm, sprey gibi ürünler kullanılmamalıdır.
Evdeki bitki ve hayvanlardan uzak durulması gerekmektedir.
Hazır gıda tüketiminden uzak durulmalıdır.